KOKU

Herkesin ve her şeyin kokusu vardır bana göre.

Nane the cat, pudra kokar.

Can the son, bebek.

Annem anne kokar. Babam baba. Hala son giydiği giysiyi koklarım her memleket ziyaretinde. Kimsede yoktur o koku.

Bir giysi alırken bile önce kumaşa dokunurum, sonra koklarım. Ne işime yarayacaksa. Ama algılarım ve hafızam buna göre çalışır benim.

Kokusunu sevmediğim insanları ve yerleri de genelde sevmem.

Anneanne kokusu vardır. Hala çok nadir de olsa burnuma gelen. Çocukluğum, ergenliğimdir.

Çeşme, mimoza kokar benim için hala. Gençliğimdir.

Paris metro kokar. Özgürlüğümdür.

Memleketim deniz ve kömür kokar. Deniz de, kömür de hiç yerde öyle kokmaz üstelik. Yaşamdır.

Tünel kokusu vardır bir de. Trenler için yapılan tünellerin. He bir de çok uzun bir tünel vardır memleketimde. Çocukluğumdur.

Ev sıcak yuva kokar. Gerçekliğimdir.

Ayrıldığım yerlerin, görmediğim, göremediğim insanların önce kokularını özlerim. Burnumun direği hep bundan sızlar.

Tetikleme

Bir gün bir olay olur, bir mail, bir telefon, bir anı, bir rüya…

Kendini sorgulamaya başlarsın.

Neden varsın? Hadi var oldun da, buna değecek ne yaptın? Hayatın nasıl? Değdi mi var olmana? Var ettin mi hiç?

İşte bu nokta cidden b.ktan bir durumdur ve kendi kendine açıklamalar yaparken bulursun kendini. Hani Tom ve Jerry’deki Tom’un kuyruğuna takılan patlayıcıyla kül olması ve en son gözlerinin yere düşmesi gibi biraz komik ama bolca da acıklı bir durumdur. Ne yazık ki bu gerçek hayatta hemen tek parçaya dönmen de zaman alır.

Eskiden bu hesaplaşmaları “ama o da bana bunu dedi” tadında yapıyordum yani hep bir savunma. Ne zaman sonra durum tespiti yapıp durumun vahimliğini ortaya koyup geri çekilmeyi seçtim. Nice zaman sonra “böyle oldu, ama ben de böyle yaptım” demeye başladım. Beş kere okuduğum bir sayfa, her okuduğumda bende farklı bir tortu bırakmaya başladı misal.

Ve aslında her tetiklemede, anne ve babanın senin düşündüğün kadar mükemmel olmadıklarını anladığın zamanki gibi bir hayal kırıklığı yaşarsın. Ve de büyümenin aslında o kadar da iyi bir şey olmadığını çözdüğün gibi.

Ve zamanla daha yalın yanıtlar vermeye başlarsın sorularına… Biraz daha güçlü ve neleri var ettiğini bilerek… 

Aramızda sadece beş metre var. Sen camın diğer tarafındasın, biz diğer. Biliyorum, orada olduğumuzu hissediyorsun.

Zeynep hemşireye “sadece el sallasak” derken gerçekten el sallıyor. Gülüyorum.

Tescilli aritmim devreye giriyor. Kalbimi tutuyorum. Kalbim sende biliyorsun.

Seni göremiyoruz. Ama biliyorum, orada olduğumuzu biliyorsun.

Yoğun bakımda yakınını bekleyenler bilir bu ruh halini. Her kapı açıldığında içeriden gelecek bir haberi bekleyenler bilir. İyi haber alan hasta yakınının sevincine ortak olursun, kendininkinden de gelmesini dileyerek. Umuttur çünkü o haber. Aksileriyse senin de canını yakar diğerleri gibi. Ağlayanın omzunu tutarsın, söyleyecek bir şeyin yoktur. “Yoğun bakım kardeşliği” denen bir şey vardır.

Seni sevdiğinden ayıransa sadece buzlu camlı bir kapıdır. Buz gibi soğuktur.

O cam bir an önce aralansın kardeşim mutlulukla, müjdelerle.

Stres bende embesillik yapıyor.


İş stresi, ev bilmem nesi derken eskiden zaman zaman uğrayan stres baya bi kankam oldu. Hal böyle olunca bana genelde stres halinde gelen geçici embesillik hali de kalıcı olmaya başladı.

Sağlık sitelerinde “sitires kouses … bilmem ne”…lerin yarına “bazı insanlarda demans, aybiklerde hem demans hem de embesoli (yeni uydurdum-havalı bi isim lazımdı)ye neden olur deseler…

Neden mi?

- TR’den aldığım telefonum kapandı. İşlemleri yapanlar üçkâğıtçı çıktı (hatta şirketlerini kapatmışlar). Elimde artık çalışmayan iphone’umla kalakaldım. Bilişim bilmem ne komisyonunu aradım. Ve derdimi anlatana kadar tüm hayat hikayemi de anlattım. Bunu neden yaptım bilmiyorum, yani Can’ın babasıyla yurt dışına tatile gittiği gibi bir detaya gerek yoktu mesela.

- Annem geldiğinden beri ctesileri pazara gidiyoruz. Meyve sebze pazardan alınırmış…
Alınır da alınan arabaya dökülmez. Son 3 gündür arabaya dökülen soğanlar (ısrarla toplamayı unutuyorum) yokuş aşağı inerken ayaklarım altına kadar geliyor ve ben annemi arayıp arabaya soğanları döktüğünü söylüyorum her seferinde şaşırarak. Burada salak mıyım, demans mı, yoksa anneme hata yaptığını belirtmek için fırsat mı kolluyorum…

- Alışveriş merkezinin girişinde “hoş geldiniz” diyen kıza, “ayy siz de” diyerek “nasılsınız” şeklinde hal hatır soruyorum.

- Aynı merkezdeki ayakkabı tamircisine gidip ayakkabının yanımda olmadığını fark edip tekrar aynı kapıdan girerken bir önceki geçişteki samimiyetime dayanarak ayakkabı da yaşadığım sorunu anlatıyorum.

- Bir sonraki gün de aynı noktada güvenliğe “yine ben” diyorum ama karşımda “yine onlar” değil.

- Ofiste yaptıklarımı yazamayacağım, sanırım benim için ayrı bir rapor yazıyorlar, ama farkı bir göreve atanan yönetici için “aman onu da sevmezdim zaten, giderken yürrüü diyeceğim” şeklindeki yorumumla top 10 listesinde sıramı aldım sanırım.

Sen yokken…

Hem çok şey, hem hiç bir şey oldu…

Seni çok özledim mesela. Bitmeyen bir sızı yüreğime kondu.

Suskun, solgun yüzünle rüyalarıma girdin. Konuşmadın. Her sabah rüyamı hayra yormaya çalıştım. Sadece bir gece beni sevdiğini söyledin. Bir gece sarıldım sana doyasıya.

Keşkelerim oldu çılgınca. Kendimle hesaplaştım.

Bu ülkenin çocukları için bizden gizlice verdiğin emekleri öğrendim, seninle gurur duydum her zamanki gibi.

Seninle ilgili yazılanları, çizilenleri okudum.

Torunun seni ziyaret etti.

Gördün mü?

“Ben geldim babam” diye seslendim içimden.

Duydun mu?

Çok sevdiğin vatanında çılgın şeyler oldu yine.

Biliyorum hepsine çok üzülürdün.

Kısaca iyi bir şey olmadı babam.

Sen yokken hazan oldu…

Şehirlerde.

Yüreğimde…

Bir adam tanıdım. Kahramanımdı. Babamdı.

Gözümden dökülen yaşlar yüzümden tişörtüme iniyor. Çocukken bile ağladığını hatırlamayan ben, Sen söz konusu olduğunda kendimi tutamıyorum. Kızlarının saçının teline kıyamayan, “sizin gözünüzden bir damla yaş düşse benim içim yanar” diyen Sen yoksun.

Hoca dua okuyor. Denizi izliyorum. Kabaran dalgalar kayalara değil yüreğime çarpıyor. Terminal binasının yarısı görünüyor balkondan. Öğrenciyken İstanbul’a gelmek için bindiğim otobüsün önünde yine gözyaşlarını siliyorsun tebessüm etmeye çalışarak. Ve geçen sene yazlıkta beni uğurlarken ağlıyorsun, “bir daha seni ne zaman görürüm” diyorsun. Arabada paçavrayım, annemi arıyorum, “aman bilmez misin her zamanki baban” diyor. Aklımda Sen hayata dönüyorum.

Kucağından hiç inmediğim dedem vefat ettiğinde fark ettim çakır gözlü Seni... Daha doğrusu annem sana öyle derdi de, aslında su yeşili derin, dingin gözlerin vardı şimdi benim canımda olduğu gibi. Dupduru bakardın. İnsanların güzel bakanının makbul olduğunu Senden öğrendim.

Biraz deli dolu olduğun söylenirdi. Oysa ben seninle gerçekten yedi yaşımda tanıştığım için heyecanlandığında gökleri inleten sesini değil, bağlamana dokunurken ve notalara eşlik ederken yürekleri titreten sesinle tanıdım. Bir kış günü gitar çalmak istediğimi söylediğimde, Kastamonu’ya gidip cura almıştın. Bana “temelin sağlam olsun” demiştin ama aslında en azından bir kızının bağlama çalmasını istediğini çok sonraları akıl ettim. Hayalini gerçekleştiremesem de müziği ve türküleri sevmeyi Senden öğrendim.

Seni keşfettikten sonra peşine takıldım. Dağ bayır takip ettim. Biraz da “Erkek Fatma” olmaya özendiğim için üzerime hiç yakışmayan bu elbise ile dolaşmaya başladım. Ama diğer yandan çok keyif alıyordum. Tüm bu yalakalık anlarımda doğayı çok seven ve saygı duyan bir Sen tanıdım. Hep korktuğum farelerin ve iğrendiğim solucanların bile doğa için ne kadar önemli olduklarını duyduğum günü hala hatırlarım (babaannemin bahçesinde sen çapa yapıyordun). Ve ağladığım için eve getirilen yavru av köpeğini annesinden ayırmamamız gerektiğini ve onu kendi evimizde tutmanın doğaya aykırı olduğunu, avlanması gerektiğini güzel sesinle sakince anlatmanı. Ve elini sürdüğü her yeşilden, yepyeni dünyalar yaratmanı. Ve kırılan bir dala üzülmeni, bir ağaca kıyanın “vatana ihanet ettiğini”. Ben ağacı, çiçeği, böceği sevmeyi, her canlıya saygı duymayı Senden öğrendim.

Eğitimde fırsat eşitliğini savunan Sen koleji kazandığım gün çok üzülmüştün biliyorum. Kendi ilkelerine ters düşse de benim ve annemi kıramadığın için parayla eğitim almama razı oldun. Sana göre her çocuk “en iyi eğitimi” hak ederdi. Binleri eğittin. Okutulmayan kızların, maddi durumu iyi olmayan öğrencilerin, sporcuların peşinden koştun annemi de yanına alarak. Hatırlar mısın şort giymesine izin vermediği için kızını hentbol takımından almaya çalışan babayı ikna edişini, ya da imam hatipten aldığın Mehmet abiyi? Kaç kişiyi karanlıktan kurtardın bilmiyorum. Ama kurtardıklarından biri yıllar sonra en büyük destekçin oldu. Ben fırsat verildiğinde insanların nereye gelebileceklerini Senden öğrendim.

Diline o kadar hayrandın ki, annemin tüm uyarılarına rağmen kendi arkadaşlarını bile konuşurken uyarır kelimenin/cümlenin doğrusu söylerdin. Öğrencilerinin sınıfı geçmesi için ekonomiyi bilmeleri asla yeterli olmazdı. “Dil birliği” derdin, “okuyun” derdin. “Örneğin, mesela” dememeyi Senden öğrendim.

Vatanına, bayrağına tutkuyu, onurun ne demek olduğunu, kul hakkı yememeyi, insana ve hayata saygıyı, sabrı, dürüstlüğü, bildiğim iyi ne varsa Senden öğrendim.

Birlikte çevirdiğimiz küçük çaplı dolapları aramızda kalmasını planlayıp, zamanı gelince anneme ilk sen söylerdin. Aşık olunandan sır saklamamayı Senden öğrendim. Evlada duyulan o derin aşkı ve bağı, benim canım babam, Senden öğrendim.

Dert ortağım, suç ortağım, kahramanım.

Bir var olmak, bir yok olmak…

Senden öğrendim.

****

TESPİT DÜKKANI 3-5-15

Anneme benziyorum. Her geçen gün hem de. Biraz tutabiliyorum kendimi, az biraz küstahça tepkilerimi ya vermiyor, ya da empatiyle hafifletiyorum. Değerini bilmiyor ama Can’a yarıyor tabi bu durum. Bir de yakın arkadaşlarıma. Ama o kadar aynı yaptığım bir şey var ki; Öksürme sesine verdiğim tepki.

Uzunca bir zamanı bronşitle geçiren bir çocuk olarak her öksürdüğüm de annem “aayyy” derdi. Bunu da o kadar içli dile getirirdi ki, onu üzmek istemediğim için en duyulmayacak yere gider orada gizli gizli öksürürdüm. Şimdi aynını ben Can’a yapıyorum. Annemin Can’ı cidden acırmış, şimdi daha iyi biliyorum.

****

İstanbul’da jeep kullanan kadın şoförlerin büyük çoğunluğu o aracı okula çocuk bırakma, kuaför şenlikleri ve alışverişe giderken kullanıyor. Onlar kullanıyor, ben kıllanıyorum. Kamyonet büyüklüğünde araçları park etmek o kadar kolay değil sanırım ki, alışveriş merkezi otoparklarında terör yaşanıyor.

****

Kadınlar kadınlara her zaman kötü davranır biliyorum. Bu da bir tek insanlar da vardır. Ama gerçekten kadın şoförler konusunda pek çok insan gibi dertliyim. Yol vermiyoruz bir kere. Hele yol vereceğimiz kadınsa asla şansı yok. Birden böyle tuvaaaletler içinde trafik canavarları oluyoruz. Bir de mıymırıklar var ki tatlarına doyum olmuyor. “Yavaş giderim ama sol şeridi kullanırım, kime ne? Kocam daha geçen üstüme yaptı bu şeridi.”

Bir de “kör noktama geldinizler” var. Benim başıma üç kez geldi. Birincisi bir iş arkadaşım otoparkta arabama geçirdi. Açıklaması şöyleydi; “kör noktama park etmişsin”. “Nassı yani?” demiştim, başka da bir söz çıkamadı ağzımdan.
İkinci vakam da, İstinye Migros otoparkında aracını çıkarırken kör noktasında olduğum için bana çarpan bayan. O kadar korktu ki, “önemli değil, minik bir kaza” diyerek ben onu sakinleştirmek zorunda kaldım.
Bir de aynı kampüste çalıştığım bir bayan yolda beni görmediğini iddia ederek arabama geçirmişti ki, uzun süre boyun ağrıları çekmiştim (Allah beterlerinden korusun).

Erkekler farklı mı? Değil. En sinyal kullanmayanlar, en gereksiz yere kendine güvenen onlar. Bir de mıyırtı araba kullanmak onlar arasında da moda oldu.

Tanıdığım iki mıyırtının (biri kadın biri erkek) repliklerini aktarıyorum (birebir-olay gerçek-isimler düzmece):
Ayşe: Ahmet, sen bu sağdaki aynayı kullanıyor musun? Ne işe yarıyo?
Ahmet: Sağ tarafta oturduğum zaman kendime bakıyorum.

Pi sayısı tişörtü

Bu sabah çok erken kalktım, sevdiğin tatlıdan yaptım ... diye devam eder şarkı.
Ben erken kalkamadım. Sürünerek yataktan aşağı süzüldüm. Hastayım. Dökülüyorum. Yatağın başında iliştirilmiş bir post-it. Diyor ki; "anne eğer bir köşe yazısının çıktısını almazsan ceza ödevi alacağım". Bu bir tehdit mi, çaresizlik mi bilemedim.

Gözlerim henüz açık değilken mutfağa yöneldim, bir köşe yazısı buldum (kısa ve anlaşılır olması da kriterlerden), çıkışı aldım ve da dan.

Okula pi sayısı tişörtü gönderecektik.

Oğlum yaptın mı?
Tişört bulamadım anne.

Beyaz kısa kollu tişört bulunur. Pi sayısı şeklinde boyanır. Ütülenir. Ne garip bir sabahtı diye düşünülür ve işe yollanılır.

Duvara karşı konuşmak nedir öğrendim.

Keşke bir ağaç olsaydın, ya da balık ve hatta kedi. Ama duvar...

Yankı bile yapmıyorsun dağlar gibi. Bu yüzden kendi içimde yankıladım seni, belki sen de bir ses verirsin diye. Oysa, ben söyledim, ben dinledim, dinlemedin, söyledim, haykırdım, mırıldandım, mırıldandım, sustum. Duyduklarıma inandım. Tıpkı sen söyler gibi. Oysa sen değildin söyleyen. Dağ da değildi, taş da. Sadece yüreğimdi.

Önünde diz çöktüm, göz yaşı döktüm. Dertlerimi, tasalarımı anlasın duvar istedim. Ama sen duvardın, anlamazdın.

Çığlık attım göğe. Gök duydu, duvar duymadı. Vazgeçtim, geçtim, geçtim ve bi söz verdim...

Anne olmak - İnsan olmak

Anne olmanın en güç yanı;

Aklın başka yerdedir. Kötü bir gün geçirmişsindir. Ve gün bitmemiştir. Değil bir başkasına, kendine tahammül edemezsindir.

O anda aklından geçen tek ama tek şey yatağına kapanıp ağlamaktır. Ya da zil zurna sarhoş olmak. Ya da küfür etmek. Ya da boş boş duvara bakıp saatlerce oturmak.

Yapamazsın.

Ağlayamazsın, görmesin diye. Hıçkırıklarını tutarsın. Nemlenen gözlerini silersin. Artık büyüdüğü için yüzündeki en ufak bir değişikliği de anlar üstelik.

Yalnız kalmak istersin. Yapamazsın. Sorularıyla yanındadır. İlgi bekler. Ne ilgin tam olur, ne sorunu çözmek için harcadığın enerji. İki yerde de yarımsındır.

Küfelik olamazsın. Ya sana ihtiyaç duyarsa gecenin ilerleyen saatlerinde?

Küfür edemezsin, ettiğin laf lafı içine çeker çünkü.

Duvara bakamazsın. Sakin duvarın yoktur ki.

Anne olmanın en güzel yanı ise;

Her şeye rağmen sabah kalkıp hayatına kaldığı yerden devam edersin. Sırtındaki yük her geçen gün ağırlaşsa da, onu da taşımaya alışırsın.